Havayolu taşımacılığında yaşanan bagaj kayıplarıyla ilgili, yolcuların haklarını korumak adına, iç hat ve dış hat yolculuklarında hangi hükümlerin geçerli olduğunu Patika Hukuk Danışmanı Dr .Öğr .Üyesi A.Batuhan OYAL sizler için anlattı.
1. Havayoluyla yapılan yolcu taşımalarında hangi hükümler uygulanır?
Havayolu ile yapılan iç yolcu taşımacılığında Türk Sivil Havacılık Kanunu (TSHK) hükümleri uygulanacaktır.
TSHK’nın 106. maddesine göre ise; havayolu ile yurt içinde yapılacak taşımalarda, Sivil Havacılık Kanununda hüküm bulunmuyorsa Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümleri ve bu anlaşmalarda da hüküm bulunmadığı hallerde Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri ve genel hükümler olan Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
Uluslararası taşımalarda ise Varşova veya Montreal Konvansiyonu hükümleri tatbik edilir.
Özetle yurtdışından Türkiye’ye veya Türkiye’den yurtdışına yapılan uçuşlarda Konvansiyonlar; yalnızca Türkiye şehirleri arasında yapılan uçuşlarda ise sırasıyla TSHK, uluslararası anlaşma hükümleri, TTK ve TBK hükümleri uygulama alanı bulacaktır.
2. Taşıyıcının bagajı kaybetmesi nedeniyle uğradığım zararı tazmin edebilir miyim?
Yurtiçi yolcu taşımaları bakımından TSHK md. 121 uyarınca tescil ettirilmiş bagaj veya yükün kaybı veya zarara uğraması halinde, zarara sebebiyet veren olay, havayolu ile taşıma sırasında meydana gelmiş ise zarardan taşıyıcı sorumludur. Bu bağlamda havayolu ile taşıma; bagaj veya yükün bir havaalanında veya bir hava aracında veya havaalanı dışına inilmesi halinde o yerde taşıyıcının muhafaza ve nezareti altında bulundukları süreyi kapsar. Ancak belirtmek gerekir ki, taşıyıcı kendisinin ve adamlarının zararı önlemek için gerekli olan bütün tedbirleri aldıklarını veya bu tedbirleri alma olanağı bulunmadığını ispatlarsa, meydana gelen zarardan sorumlu tutulamaz.
Yurtdışı yolcu taşımaları bakımından ise Varşova Konvansiyonu hükümleri uyarınca taşıyıcı, bagajın kaybolması, hasarlanması veya geç teslimi durumunda söz konusu zarar taşıyıcının sorumluluğu altında bulunduğu süre içerisinde meydana gelmişse sorumludur. Yolcunun kişisel eşyasında (el bagajı) bir zarar meydana gelirse, taşıyıcı ancak söz konusu zarar kendisinin, bir çalışanının veya acentesinin kusurundan kaynaklanmışsa sorumludur. Taşıyıcı bagajda meydana gelen kaybolma veya hasarın yolcunun kusurundan veya ihmalinden kaynaklandığını ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir. Bagajın geç teslimi nedeniyle doğan sorumluluktan ise kendisinin ve adamlarının zararı önlemek için gerekli olan bütün tedbirleri aldıklarını veya bu tedbirleri alma olanağı bulunmadığını ispatlarsa yine kurtulabilir.
3. Uğradığım tüm zararı tazmin etmem mümkün mü? Yoksa havayolu şirketinden talep edebileceğim tazminat miktarının belirli bir sınırı var mı?
Taşıyıcının sorumluluğu hem iç hem dış hat uçuşlarında miktar olarak sınırlandırılmıştır. Güncel olarak geçerli olan azami sorumluluk miktarı Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından 28 Aralık 2019’dan itibaren 1288 Özel Çekme Hakkı (Special Drawing Right) ile sınırlı olacak şekilde güncellenmiştir. Bu miktar günümüzde yaklaşık 51.945,- Türk Lirasına tekabül etmektedir.
a. Taşıyana Açılabilecek Sorumluluk Davası
Sorumluluk davasının hava aracının varma yerine ulaştığı veya ulaşması gerektiği tarihten yahut taşımanın durduğu itibaren 2 yıl içinde açılması gerekir.
TSHK’da ilgili dava bakımından yetkili mahkemeye ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Montreal Konvansiyonunun 31. maddesinde bu konu hüküm altına alınmıştır. İlgili hüküm uyarınca tazminat davası, davacının seçimine bağlı olarak, Taraf Devlet topraklarından birinde bulunan yerlerden;
(i) taşıyıcının mukim olduğu
(ii) esas işyerinin veya sözleşmenin yapılmasına aracılık eden işyerinin bulunduğu yer
(iii) varış yeri mahkemelerinden birinde açılmalıdır.
Doktrinde, TSHK’dan Montreal Konvansiyonuna yapılan atfın yalnızca maddi hukuku kapsadığını savunan bir görüşe göre zikrettiğimiz yetki maddesinin hukukumuzda uygulanması mümkün değildir.
Göreve ilişkin TSHK’da özel bir düzenleme getirilmemiştir. Ancak taşıma işleri TTK’da düzenlenmekte olup mutlak ticari dava niteliğindedir. Bu haseple görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir.
Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Batuhan OYAL
Not: Bu bilgi, genel hukuk konuları hakkında bilgi verme amacı taşır ve kişisel hukuki tavsiye yerine geçmez
🌿🌿🌿
📲 0(212) 560 99 90
📍 Ataköy 7-8-9-10.Kısım Mah. Hanımeliçiçeği Sk.
A15/B Blok K:2 D:86 Ataköy, Bakırköy/İstanbul
Comments